Бугарска пропаганда: Фамозното писмо на Гоце Делчев oд 1899 г. Бугарските пропагатори денес често го користат ова писмо за да би ја докажале наводната „бугарска национална припадност“ на Гоце Делчев. Тоа е лага, класична манипулација на бугарската пропаганда.

Станува збор за писмото на Гоце Делчев испратено до својот соработник и соборец Никола Малешевски (Колјо), во Софија, на 5 јануари 1899 г., каде меѓу другото пишува „што да правиме кога си сме болгари и СТРАДАМЕ ОД ЕДНА ИСТА БОЛЕСТ!“ Целото писмо е прикажано интегрално подолу во написот.

За што се работи? Бугарите го кратат цитатот, издвојуваат неколку зборови, ги претставуваат вон контекстот, го исфрлаат важното во текстот и така ја конструираат пропагандната манипулација. Но, и таквата изјава е непрецизна, недоречена, двосмислена, a и – метафорична.

Ако го погледнеме цитатот целосно, смислата на напишаното е сосема друга.

Имено, подолу посочениот цитат претставува критичка иронија и сарказам. Делчев всушност вели дека бугарското (но и грчкото) име во Македонија е болест, нешто наметнато, и дека Македонците страдаат но не треба да се поддаваат на таквите болести.

Еве го делот од писмото што е предмет на оваа анализа:

„Отцепувањата и расцепкувањата никако не треба да нè плашат. Жално е, но што да правиме кога си сме болгари и сите страдаме од една иста болест! Ако таа болест ја немаше кај нашите прадедовци, од коишто ни е наследство, тие немаше да потпаднат под грозниот жезол на турските султани. Наш долг е, се разбира, да не се поддаваме на таа болест, но колку можеме да влијаеме на другитe?

Сепак имаме нешто и од грчките болести - ,колку глави – толку капетани’… Пустата! Секој сака да блесне, па не го знае фалшот на тој блесок. Тешко им на тие што страдаат под овие ,комедии’.“

ВО НЕКОЛКУ ДРУГИ СВОИ ПИСМА, ДВЕ ОД КОИ СЕ ПОМЕСТЕНИ ОДЛОМКИ ПОДОЛУ, ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ЖЕСТОКО ГИ НАПАЃА БУГАРОМАНСКИТЕ ВРХОВИСТИЧКИ УЛАВИ РАЗБОЈНИЦИ, НО И СИТЕ ДРУГИ СПРОВОДНИЦИ НА ВЕЛИКО-БУГАРСКАТА ПОЛИТИКА... ОД КОИ НАЈМНОГУ ТРПЕЛ - МАКЕДОНСКИОТ НАРОД …

_________________

Сето ова потсетува на изјавите на Крсте Мисирков за „фалшивоста на презреното име бугари“ во брошурката „За македонцките работи“ (1903), па да направиме паралела...

„Грците унишчиiа Охридската архиепископиiа за тоа, шчо се упоминуаше името „бугарцка", како историiцки reliquium, но употребуваа името бугарин за да воплотат во него своiето презреiн'е кон с словенцко. И имено тоа воплотеiн'е на грцкото презреiн'е кон нас и iет причината да се велиме „бугари", а не историiцките традициiи.

…Значит не крстиле грците „бугари" без да не питаат нас, и ниiе, немаiки време да гледаме и да му наiдиме мана на името, си го усвоiифме.

…Грците не разликуваа словенцките народности и сите словени, особено тоi дел од ниф, шчо им причини наi големи неприiатности и се наог'аше во турцко време под нивната опека, они го презираа и го велеа со презреното за ниф име „бугари". Но тоа име искажуаше презреiн'ето на грците, а не и достоинства на бугарите, затоа се сопроводуаше со зборот тврдоглав или „хондрокефалос".

…Значит, у македонците името бугарин iет фал'шлива монета… Време iет да се раскриiет таiа фал'ш, за да се престанит да се експлуатират со неiа.“

____________________________

Целото писмо, Софиja, 01.5.1899 г.

Писмото на Гоце до Никола Малешевски (Кољо)

„Колйо, Всичкитѣ ти писма досега изпратени отъ тебъ и чрѣз тебъ, съмъ получилъ. Отцѣпленията и разцѣпленията никакъ да не ни плашатъ. Действително жалко е, но що можемъ да правимъ, когато си сме българи и всички страдаме отъ една обща болѣсть! Ако тая болѣсть не съществуваше въ нашитѣ прадѣди, отъ които е наследство и въ насъ нѣмаше да попаднатъ подъ грозния скиптъръ на турскитѣ султани. Нашъ, разбира се, дългъ е да не се поддаваме на тая болѣсть, но можемъ ли сѫщото да направимъ и съ другитѣ лица? Пъкъ имаме заето и нѣщо отъ гръцкитѣ болѣсти, а именно - колко глави, толкозъ капитани. Пустата му слава!... Всѣки иска да блѣсне, па не знаѣ фалшътъ и на тоя блѣсъкъ. Вай на тезъ надъ страданията на които всички тѣзъ комедии, дѣтъ се разиграватъ.

Колкото за пролѣтъ, почти нищо нѣма опредѣлено, което е много печално, но, вѣрвамъ, и това ще се изясни.

Чакамъ пари да купимъ кримкови патрони, та не ще има нужда да се прави смѣнка съ манлихѣрови.

Кардашитѣ отъ Перникъ [шифра за Горна Џумаја] искатъ револверъ, но пари не се сѣщатъ да пратятъ, като че ли ние ги имаме вечъ въ кърпа вързани. Колкото за мартинката, за която получихъ 2 лири турски, искамъ отъ тебъ съвѣтъ: оттукъ да имъ взема или оттамъ ти ще имъ вземешъ? Ако иматѣ тамъ нѣкоя наша, добрѣ ще направишъ да имъ ја проводишъ.

Кажи на братъ ми да пише писмо дома. Съ поздравъ Гоце

P. P. Тукъ приключенитѣ сѫ за Перникъ, отъ които едното е за Дико; отъ когото вчера се получи една телеграма отъ Рила. Узнай дали не е тамъ, че още тамо да се прѫдаде прѫдназначеното за него. На перничани имъ пиша, че мартинката ще ја получатъ, а револвера - когато пратятъ пари. Сѫщи “

________________

Писмо до Ефрем Каранов, 17.X.1895

„Ослободувањето на Македонија лежи во внатрешното востание. Оној што мисли дека Македонија ќе се ослободи поинаку, тој се лаже и себеси и другите. Но кои се тие што ќе се кренат сега на востание? Г-н Чакаров [*1] ли?

Ако востание може да се крене со 1-40 души, Македонија одамна ќе беше слободна државичка. Но бидејќи тоа е невозможно, а треба луѓе, тогаш што да прави? Треба тој народ да се разбуди од петвековниот длабок сон, којшто го направил Македонецот доста дебел во свеста за човечка правина...

Жално е зашто залудно ќе се изгубат најмлади сили (едни по зандани, други по бесилки), ќе се остават невини Македонки на самоволието на скотските и жестоки страсти на дивјаците и најпосле ќе останат под јатаганот на Азиецот 5-годишни деца и 70-годишни старци и за сето тоа виновникот ќе биде одговорен и пред својата совест, и пред народот, и пред историјата.“

Писмо до Никола Малешевски, 22.IV.1897

„Никола, Всичките досега изпратени писма приел съм ги навреме, но разни причини ме правеха да не отговарям нито на едно. Ни-когаж не бих желал да получавам писма с съдържание, каквото беше на днешното писмо. Когато нещастието се явява на сцената, то не се задоволява само в един край, в един кът да играе, а иска колкото е възможно по-широко пространство да заеме. Не само слухът за улаванието (ако е, разбира се, верен) е поразителен, но много по-грозен с явява Дончо [*1] с своите герои. Надали има народ, който толкова много да е търпел от своите синове изроди, колкото македонския!... “

ЦПА, ф. 232, а. е. 19, л. 8-9

[1] - Дончо Златков и Александар Чакаров — врховистички војводи.